MARKAZIY ASAB TIZIMI HAQIDA QIZIQARLI FAKTLAR
1. Odam organizmida faqat bosh miya qaror qabul qilmaydi. Umurtqa iligi ham bu vazifani a’lo darajada ado eta oladi.
2. Asab tizimida impulslar elektr toki yordamida uzatiladi. Masalan, o’rdakburunlar oilasi a’zolari kechasi ov qiladi. Ammo ularning ko’rish va hid olish qobiliyati juda past. Biroq uzoqdagi o’ljasini aniq mo’ljal qilgan holda topib bora oladi. Bunga o’rdakburunlarning mushaklaridagi elektr tokiga asoslangan impulslar imkoniyat yaratadi.
3. Odamning asab tizimi yaxshi ishlashi uchun unga organizmdagi suyuqlik miqdori yetarli bo’lishi kerak. Suv yetishmagan taqdirda markaziy asab tizimi zaiflashadi.
4. Odam tanasidagi asab tomirlari yer yuzi aholisining umumiy sonidan ham ko’p.
5. Odamning asab tizimi markazi bosh miya hisoblanadi. U o’ziga 1 petabayt (1 mln gigabayt) hajmdagi axborotni sig’dira oladi.
6. Markaziy asab tizimi kompyuterdan jiddiy farqlanadi. Agar kompyuter ko’plab masalalarni navbatma-gavbat yechsa, markaziy asab tizimi ularni bir vaqtning o’zida yechish imkoniga ega.
7. Odatiy holatlarda odam miyasining nari borsa 30-40 foizidan foydalanadi. Mabodo nimadir haqida o’ylay boshlasa, bezovtalansa, siqilsa, jami zo’riqish asab tizimiga tushadi.
8. Ko’plab kasalliklar asab tizimi haddan tashqari zo’riqishi oqibatida yuzaga keladi.
9. Yoshi ulug’ odamning asab tolalari uzunligi 75-80 kilometrga teng.
10. Impulslarni markaziy asab tizimi orqali yetkazib berish soatiga 300 km tezlikda amalga oshiriladi.
11. Odam miyasidagi neyronlar soni 100 milliardlarni tashkil etadi. Ammo ular hajm jihatidan juda kichik. Agar barchalarini bir safga turg’azilsa, neyronlarning uzunligi ming kilometr atrofida bo’lardi.
12. Asab tizimi to’qimalari boshqa to’qimalardan yirikroq bo’ladi.
13. Miyaning to’liq taraqqiy etmay qolishiga ham markaziy asab tizimi sababchi bo’ladi.
14. Yer yuzidagi aholining 20 foizi markaziy asab tizimida muammolarga duch keladi. Lekin bu muammolar o’ta jiddiy emas.
15. Toliqish hissi har doim ham jismoniy zo’riqish tufayli yuzaga kelavermaydi. Ayrim holatlarda asab tizimi zo’riqishi, stress holatlari ham bunga sababchi bo’ladi.
Olimjon HAYIT tayyorladi
loading…
