Qozog‘istonda o‘laksaxo‘r kalxat 2025 yil qushi deb e’lon qilindi. Bu haqda mamlakatning Bioxilma-xillikni saqlash assotsiatsiyasi xabar berdi.
Qayd etilishicha, bu qushlar hozirda jiddiy yo‘qolib ketish xavfi ostida va himoyaga muhtoj.
Har yili Qozog‘iston Biologik xilma-xillikni saqlash assotsiatsiyasi va Qushlarni asrash uyushmasi odamlarning e’tiborini muammoga, uni o‘rganish va qushlarni asrashga jalb qilish maqsadida “Yil qushi” tanlovini tashkil qiladi. Ornitologlar bir nechta variantlarni taklif qiladi (har doim ikkitasi bor) va assotsiatsiya a’zolari g‘olibni aniqlash uchun ovoz beradi. 2025 yilda tanlov kalxat va ispinoz o‘rtasida edi.
Xabarda aytilishicha, endi kalxatlarga yashash joyini yo‘qotish, zaharli o‘lja va pestitsidlardan zaharlanish, noqonuniy tutqichlar, elektr uzatish liniyalari va shamol turbinalari bilan to‘qnashuvlar tahdid solmoqda.
Qozog‘istonda 20 marta yil qushi tanlandi. Ilgari bu unvon qaldirg‘och, turna, katta boshpana, cho‘l burguti, qusun, laylak va starlingga berilgan edi.
Kalxat (Neophron percnopterus) kamyob yirtqich qush bo‘lib, yirtqich qushlarning eng kichigi hisoblanadi. Barcha axlatchilar singari, bu tur ham ekotizimlarning sog‘lig‘ini saqlashda, ularni o‘liklardan tozalash va kasalliklar tarqalishining oldini olishda muhim rol o‘ynaydi. Ular o‘likdan tashqari mayda sutemizuvchilar va sudralib yuruvchilar bilan oziqlanadi.
Qozog‘istonda ularning tarqalish hududi janubiy qismdagi tog‘ etaklari va daraxtsiz tog‘larni qamrab oladi.
