Britaniyada 113 yil oldin ijaraga olingan kitob kutubxonaga qaytarildi
Angliyaning Saffolk okrugi Beri-Sent-Edmunds shahridagi Moyse Hall muzeyida Buyuk Britaniya tarixidagi eng mashhur qotillardan biri Uilyam Korderga tegishli ekani taxmin qilinayotgan inson terisi bilan qoplangan noyob kitob topildi. Bu haqda BBC xabar berdi.
Ushbu asar 1827 yilda Qizil ombordagi qotillikda Mariya Martenni o‘ldirganlikda ayblangan Uilyam Korderning terisi yordamida yaratilgan. Ilgari ma’lum bo‘lgan, butunlay inson terisiga yopishtirilgan nusxadan farqli o‘laroq, yangi topilma faqat umurtqa pog‘onasi va burchaklarida charm qo‘shimchalarga ega. Ikkala kitobning terisini vizual taqqoslash ularning bir xil ekanini ko‘rsatadi, bu ularning umumiy kelib chiqishi haqidagi taxminni qo‘llab-quvvatlaydi.
Uilyam Korderning hikoyasi XIX asrda keng ommalashdi. U Mariya Martenning o‘ldirilishida ayblangan, uning jasadi Qizil omborxonadan topilgan. Ya’ni Korder yashirin to‘y bahonasi bilan Mariyani Qizil omborga (tomi qizil plitka bilan qoplangan mahalliy diqqatga sazovor joy) jalb qildi. Korder qizga u yerda turmush qurish uchun Ipsvichga borishga va’da beradi. Ammo Korder uni otib tashlagan va keyin jasadni ko‘mib yuborgan. Korder Londonda hibsga olindi, Beri-Sent-Edmundsda sud qilindi va 1828 yilda 7000 dan 20 ming nafargacha bo‘lgan olomon oldida osilgan. Ammo voqea qotil uchun shu bilan tugamadi. Qatldan keyin uning tanasi qorin bo‘shlig‘i bo‘ylab ochilgan holda sud zalida namoyish etildi. Besh mingga yaqin tomoshabin qatl etilgan odamning ichini ko‘rish uchun saf tortdi.
Uilyam Korderning jasadi yorilgan va terisining bir qismi o‘zi va u sodir etgan jinoyati haqida kitobni bog‘lash uchun ishlatilgan. Dahshatli artefakt 1933 yildan beri muzeyda saqlanib kelgan.
Yangi topilma XIX asrda qatl etilgan jinoyatchilarning jasadlarini ommaga namoyish qilish yoki boshqa amaliyotlarda qo‘llangan. Bu o‘sha davrning axloqiy me’yorlari va inson qoldiqlari bilan muomala qilish haqida ko‘plab shubhali savollar tug‘diradi.
Ingliz nashrlariga ko‘ra, Moyse Hall muzeyi terining kelib chiqishini tasdiqlash va kitobning aniq tarixini aniqlash uchun keyingi tadqiqotlar olib borishni rejalashtirmoqda. Ushbu kitobning kashfiyoti tarixiy amaliyotlar va ularning zamonaviy jamiyatga ta’sirini o‘rganish uchun noyob imkoniyat yaratadi.
